Drożdżyce

Stanowią zespół chorobowy występujący po spożyciu pokarmu, w którym namnożyły się drożdże z rodzaju Saccharomyces, Torulopsis lub Kloeckera. Drożdżyce przebiegają wśród objawów biegunki i z reguły prowadzą do padania chorych pszczół. Choroba występuje późną jesienią, wczesną zimą, rzadko na wiosnę. Etiologia. W pełni udokumentowano patogenność dla pszczół Saccharomyces cerevisiae, S. ellipsoideus, Kloeckera apiculata (S. apiculatus) i Torulopsis candida. Saccharomyces cererisiae ma owalne lub okrągłe komórki, które układają się pojedynczo, parami, rzadziej tworzą krótkie łańcuszki lub małe gronka. Na podstawie wymiarów komórek wyróżniono trzy typy morfologiczne. W starszych hodowlach wydłużone komórki wytwarzają pseudomycelium. S. cerevisiae wytwarza K4, rzadziej 5 askospor w workach (2,5 X 6,0 pm). Rozmnaża się wegetatywnie przez pączkowanie. Dobrze rośnie na agarze Sabourauda lub agarze z brzeczką w temp. 25°C przy pH 6,0÷6,8. Na podłożu Littmana kolonie S. cerevisiae mają zabarwienie od różowego do czerwonego. Torulopsis candida na tym samym podłożu wytwarza kolonie o różowym zabarwieniu. S. cerevisiae fermentuje glukozę i sacharozę. Niektóre szczepy fermentują ponadto galaktozę, maltozę, rafinozę, melecytozę, asymilują glukozę, sacharozę i rafinozę, rzadziej galaktozę, maltozę, trenalozę, memecytozę, inulinę, 1-arabinozę, d-rybozę, etanol, glicerol, mannitol, d-glucytol i kwas mlekowy. Saccharomyces ellipsoideus ma owalne lub okrągłe komórki o wymiarach 2,6÷6,5 X 4,5+9,5 jum. W starszych hodowlach tworzy pseudomycelium oraz 1÷4 askospory. Rozmnaża się także bezpłciowo przez pączkowanie. Właściwości biochemiczne i hodowlane S. ellipsoideus są zbliżone do S. cerevisiae. Komórki K. apiculata mają kształt owocu Cytryny, są okrągłe lub wydłużone o wymiarach 1,4÷5,3 X 2,6÷12,2 /um. Układają się one pojedynczo lub parami, rzadziej po 344. K. apiculata rozmnaża się wegetatywnie na drodze dwubiegunowego pączkowania. Nie asymiluje azotanów. Inozytol i kwas pantotenowy są niezbędnymi czynnikami wzrostowymi Na agarze słodowym w temp. 25°C po 4-tygodniowej inkubacji rośnie w formie ciemnoszarych lub żółtawobiałych kolonii. Fermentuje glukozę i asymiluje galaktozę, sacharozę, maltozę, laktozę i glukozę. Komórki T. candida są okrągłe lub owalne (2,5÷4,0 X 3,5 um). Na agarze z wodą peptonową wzbogaconym wyciągiem drożdżowym i glukozą po miesiącu hodowli pojawiają się gładkie szarobiałe lub kremowe kolonie. Nie fermentuje lub fermentuje bardzo słabo glukozę, sacharozę, rafinozę i trehalozę, nie asymiluje azotanu potasowego. Optymalna temperatura wzrostu wynosi 32÷37° C. Źródło zakażenia. Pszczoły zakażają się za pośrednictwem pokarmu, często sfermentowanego, zaniećzyszczonego komórkami drożdży. Zachorowania występują najczęściej po zbyt późnym dokarmianiu na zimę lub zimowaniu na miodzie niezasklepionym. Do rozwoju zakażenia usposabia profilaktyczne i lecznicze stosowanie niektórych antybiotyków (streptomycyna, terramycyna) i sulfonamidów, biegunki oraz gwałtowne oziębienie rodziny. Patogeneza. Komórki drożdży po wniknięciu do przewodu pokarmowego namnażają się obficie w jelitach, skąd przenikają do hemolimfy i kolonizują jamę ciała. Przebieg i objawy choroby. Choroba przebiega w formie ostrej biegunki, która z reguły kończy się padaniem chorych owadów. Ciało martwych pszczół o mazistej konsystencji przerasta białe pseudomycelium. Przy masowym zachorowaniu pszczół zamierają całe rodziny. Rozpoznanie. Istotne znaczenie w rozpoznaniu ma wykrycie czynnika etiologicznego w zapasach miodu i syropu oraz jego izolacja i identyfikacja z przewodu pokarmowego i narządów wewnętrznych chorych i martwych pszczół. Rozpoznanie choroby utrudnia obecność w przewodzie pokarmowym zimujących pszczół niepatogennych szczepów Torulopsis apicola i C. pulcherima, a w miodzie grzybów nektarowych (S. mellis, S. rouxii, S. rosei, Pichia fermentans), które powodują fermentację miodu. Przefermentowany miód może wywoływać również biegunki. Przebiegają one z reguły łagodnie. Rozpoznanie różnicowe. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić inne choroby pszczół przebiegające wśród objawów biegunki, a mianowicie biegunkę niezakaźną, chorobę zarodnikowcową, amebiazę oraz biegunki na tle zakażenia drobnoustrojami z rodzaju Salmonella i Hafnia. Rozpoznanie większości z nich nie jest trudne. Zapobieganie. Polega na stosowaniu w żywieniu pszczół odpowiedniego pod względem jakościowym pokarmu, przestrzeganiu zasad higieny i ociepleniu gniazda. Należy unikać zbyt późnego dokarmiania zimowego i zimowania na niezasklepionym sfermentowanym miodzie. Leczenie. Swoistego leczenia brak. Pewną poprawę notowano po wymianie zapasów pokarmu na pokarm pełnowartościowy, ociepleniu i zawężeniu gniazda.