Szkodniki czerwia i pszczół

Bardziej znane i dość powszechnie spotykane szkodniki występują wśród pająków (Arano idea), chrząszczy (Opilionidea), skorków (Dermaptera) i os (Yespidae). Pająki łowią pszczoły, a następnie po ich uśmierceniu jadem wysysają płyny tkankowe. Wykazano, że około 40 gatunków pająków jest szkodnikami pszczół. W Polsce do najczęstszych szkodników pszczół są zaliczane: pająk krzyżak (Araneus diadematus Cl.), pająk namiastka (Misumena vatia Gmel.), pająk domowy (Tegemria domestica Cl.), krzyżak wielki (Araneus angulatus Cl.). Do chrząszczy – szkodników pszczół należą: barciel pszczeli (Trichodes apiarius L.), barciel ulowy (Trichodes alvearius L.), skórnik słoniniec (Dermestes lardarius L.j. Imago barciela pszczelego prowadzi drapieżny tryb życia poza ulem. Samica może składać jaja w ulu. Larwy barcielów żywią się odpadkami ulowymi, barciaka pszczelego również czerwiem. Inwazji barcieli zapobiega przestrzeganie rygorystyczne higieny w ulu, a zwłaszcza częste usuwanie odpadków z dennicy. Skómik słoniniec jest częstym mieszkańcem ula. Żywi się martwymi pszczołami i larwami oraz zjada zapasy pierzgi. Jest on ważnym przenosicielem zgnilca złośliwego i kiślicy. Samica skórnika słonińca składa jajeczka do pustych komórek plastrów, z których po 10-12 dniach wylęgają się larwy. Larwy po 7 wylinkach ulegają przepoczwarzeniu. Cały cykl rozwojowy trwa około 50 dni. Zimują w stadium jajeczek lub poczwarek, czasem mogą przeżywać zimę osobniki dorosłe. Inwazji skórnika słonińca zapobiega przestrzeganie higieny w ulu oraz usuwanie z rodziny starych (ciemnych) plastrów, na których z reguły przebywają szkodniki. Ważną rolę odgrywa ponadto ograniczenie namnażania skórnika słonińca w magazynach pasiecznych. W tym celu zalecane jest gazowanie plastrów siarką, bromkiem metylowym lub cyjanowodorem. Skorki są szkodnikami zapasów miodu i pyłku. Ponadto żywią się martwymi pszczołami Niekiedy atakują również żywe osłabione pszczoły. Do najbardziej rozpowszechnionych należą: skorek pospolity (Forficula auricularia L.), który występuje w ulu w dużym nasileniu pod koniec lata i na początku zimowli, obciążnica (Labidula riparia), kleszczotaka (Lobia minor L.). Z jajeczek złożonych przez samicę skorka pospolitego wylęgają się po 5÷8 tygodniach, w ciepłym ulu po 3÷4 tygodniach, młode skorki podobne z wyglądu do osobników dojrzałych. Dojrzałość płciową osiągają one po 4-r5 miesiącach. Zwalczanie skorków polega na wkładaniu do ula na noc przynęt (pokrajane owoce lub buraki), które rano oblewa się wrzątkiem. Można również wstawiać do ula rozdrobniony chleb nasycony fluorkiem sodowym lub zielenią paryską. Osy ( Yespidae) niepokoją pszczoły w czasie prób przedostania się do ula w celu rabowania miodu. Szerszenie mogą napadać również na pszczoły. Podczas rabunków jak również przenikania do rodzin słabych, gdzie osy żywią się martwymi pszczołami, może dochodzić do rozprzestrzenienia zarazków patogennych dla czerwia i pszczół. Najczęstszymi szkodnikami są szerszenie (Vespa crabo L.), Yespula germanica, Yespula vulgaris, Yespa rufa oraz osa leśna (Dolichovespula silvestris Scap.). Zwalczanie os i szerszeni polega na niszczeniu ich gniazd przy użyciu środków owadobójczych lub siarkowania oraz wyłapywania os i szerszeni do butelek o wąskiej szyjce wypełnionych w 1/3 objętości sfermentowanym syropem cukrowym lub piwem. Taszczyn pszczeli (Philanthus triangulum F.) napada pszczoły poza ulem. Wyglądem swoim przypomina on osę. Samice taszczyna odżywiają się nektarem kwiatów oraz zawartością wola miodnego schwytanych pszczół. Schwytane pszczoły, porażone jadem,są przenoszone do gniazda taszczyna, gdzie samica składa jaja. Z jaj wylęgają się larwy, które odżywiają się tkankami martwych pszczół. Rozwój taszczyna trwa 10÷11 miesięcy. Nasilenie inwazji przypada na najcieplejsze miesiące lata. Zwalczanie taszczyna pszczelego polega na niszczeniu jego gniazd lub wykorzystaniu metod walki biologicznej (Absidia orchidis, Beauveria bassiana). Mrówki (Formicoidea) są uważane przez większość pszczelarzy za uciążliwe owady. Przy masowym występowaniu w pasiece, przedostają się do uli gdzie zjadają zapasy miodu i syropu cukrowego, wykradają miód i niepokoją pszczoły. Zwalczanie polega na niedopuszczeniu do zasiedlenia mrówkami pasieki, niszczeniu mrowisk gorącą wodą, karbidem, preparatami arsenowymi, fluorkiem sodowym, insektozolem lub formitoksem. Ule przed inwazją mrówek można chronić podstawiając naczynia z wodą, olejem lub naftą pod stojaki. Do ptaków, które mogą zjadać pszczoły, należy żołna szurek, trzmielojad, dzięcioł i sikorki. Bardzo niebezpiecznymi szkodnikami są myszy. Mogą one powodować duże straty, zarówno w ulach jak i w przechowalniach plastrów. Myszy po wtargnięciu do ula zakładają gniazda w materiale ocieplającym ul lub w plastrach nieobsiadanych przez pszczoły. Niepokojenie pszczół w okresie zimowli może prowadzić do zamierania całych rodzin. W zapobieganiu inwazji myszy wykorzystuje się kontrolę poduszek i mat ocieplających przed zimowlą, zawężenie wylotów uli. W stebnikach i przechowalniach plastrów należy zakładać pułapki na myszy i wykładać truciznę. Wskazane jest przechowywanie plastrów w szczelnych szafach lub skrzyniach.