Zasady postępowania w przypadku zatruć

Postępowanie w przypadku zatruć ma na celu: zmniejszenie ekspozycji rodziny na działanie substancji toksycznych, ustalenie przyczyny i rodzaju zatrucia, pobranie próbek do badań toksykologicznych i opracowanie protokołu zatrucia. Klinicznego rozpoznania zatrucia dokonuje lekarz weterynarii po zapoznaniu się ze wszystkimi okolicznościami, w jakich doszło do zatrucia. Wyniki dodatnie badania laboratoryjnego potwierdzają jego diagnozę, natomiast wyniki ujemne nie zawsze wykluczają możliwość zatrucia. Bardzo pomocnym w ustaleniu rozpoznania jest wywiad .toksykologiczny. Protokół zatrucia stanowi dowód powstania szkody i jej przyczyn, ustalenia wysokości szkody i jej sprawców. Protokół taki stanowi podstawę do uzyskania odszkodowania, w razie konieczności nawet na drodze procesu sądowego. Postępowanie w przypadku zatruć obejmuje: pielęgnację zatrutych rodzin, usunięcie z gniazda pokarmów zanieczyszczonych substancjami toksycznymi, wywiad toksykologiczny, pobranie, zabezpieczenie i wysłanie próbek do laboratorium toksykologicznego łącznie z pismem przewodnim, opracowanie protokołu zatrucia. Pielęgnacja zatrutych rodzin polega na dostosowaniu wielkości gniazda do siły rodziny (zcieśnienie gniazda lub połączenie rodzin słabych), ociepleniu gniazda i podkarmieniu rodziny. Najczęściej rodziny są podkarmiane 50% syropem cukrowym lub ciastem miodowo-cukrowym. Pierwsza dawka syropu wynosi 11, następne 0,5 1. W celu usuniępia źródła dalszych zatruć należy wymienić plastry z pyłkiem i miodem, przy podejrzeniu że mogą one zawierać substancje toksyczne. Leczenie zatruć, szczególnie wywołanych przez chemiczne środki ochrony roślin, nie przyniosło dotychczas zadawalających i jednoznacznych wyników. W przypadku podejrzenia zatrucia należy przeprowadzić komisyjne dochodzenie na miejscu. Dochodzenie przeprowadza zespół osób kompetentnych z tytułu zawodowego wykształcenia lub wykonywanych funkcji. Celem wywiadu toksykologicznego przy zatruciach środkami ochrony roślin jest ustalenie: nazwy chemicznej preparatu, który spowodował zatrucie, postaci, w jakiej był stosowany (postać płynna, pylista). Znajomość nazwy pozwala ustalić klasę toksyczności preparatu oraz pomaga w ukierunkowaniu badania toksykologicznego, daty i godziny przeprowadzenia zabiegu agrochemicznego oraz sposobu przeprowadzenia zabiegu, warunków atmosferycznych w trakcie przeprowadzania zabiegów (temperatura powietrza, nasłonecznienie, opady, kierunek wiatru) oraz po zabiegach aż do wystąpienia zatruć, miejsca i czasu padania pszczół oraz częstotliwości występowania zatruć, odległości pasieki od upraw poddawanych zabiegom ochrony roślin, rodzaju uprawy, czasu kwitnienia roślin i chwastów oraz celu stosowania zabiegu, kierunku wiatru oraz ewentualnych możliwości zniesienia przez wiatr preparatu na kwitnące sąsiednie uprawy oblatywane przez pszczoły, kwitnące drzewa i krzewy nektarodajne oraz przydroża z kwitnącymi roślinami i chwastami, charakteru i stopnia natężenia objawów chorobowych. Materiał do badań toksykologicznych należy pobierać i opakować komisyjnie. Obejmuje on: próbkę podstawową, zawierającą co najmniej 200 sztuk martwych pszczół (1 szklanka), próbkę ziemi z plantacji poddanej zabiegowi, skażone rośliny, szczególnie w okresie kwitnienia, próbkę preparatu, jego etykietę lub część opakowania. Stwierdzenie obecności trucizny umożliwi wydanie przez laboratorium toksykologiczne wiążącego orzeczenia. Każdą próbkę należy opakować oddzielnie w czysty papier, z tym że preparat chemiczny powinien być w opakowaniu z folii stylonowej. Próbki przesyłane do laboratorium muszą zostać zaopatrzone w pismo przewodnie. W piśmie tym należy podać: miejsce i czas pobrania próbek oraz ich rodzaj, termin stosowania środków ochrony roślin, czas wystąpienia objawów zatrucia oraz natężenie śmiertelności, warunki atmosferyczne w chwili przeprowadzania zabiegu oraz w okresie od zabiegu do momentu pobrania próbek, sugestię kierunku badania toksykologicznego, dane personalne właściciela i dokładny adres. Protokół dotyczący zatrucia powinien zawierać: datę i miejsce sporządzenia protokołu, nazwiska, imiona i adresy członków komisji z podaniem instytucji które reprezentują, dane personalne właściciela pasieki, wielkość pasieki, szacunkową ocenę poniesionych strat na skutek zatrucia oraz wyraźne stwierdzenie, czy właściciel był powiadomiony o wykonaniu zabiegu ochrony roślin i przez kogo. W skład komisji wchodzą przedstawiciel terenowej władzy administracyjnej, przedstawiciel służby ochrony roślin, rzeczoznawca pszczelarski. W każdym przypadku pożądany jest udział lekarza weterynarii.