Jaja czcze

Jaja czcze (jaja płonę) jest to niezakaźna choroba czerwia, w przebiegu której dochodzi do zamierania zarodków w różnych stadiach rozwojowych. Choroba występuje zazwyczaj w pierwszym lub w drugim roku czerwienia młodej matki, najczęściej po okresach ochłodzenia i niepogody, braku pożytku oraz utraty dużej liczby pszczół lotnych. Etiologia. Przyczyny pojawienia się jaj czczych nie są dostatecznie wyjaśnione. Przypuszcza się, że choroba jest związana z wadami wrodzonymi matki, najprawdopodobniej na skutek chowu matek w bliskim pokrewieństwie. Dużą rolę odgrywają przy tym czynniki środowiskowe, jak ochłodzenie, brak pożytku oraz utrata dużej liczby pszczół lotnych. Patogeneza. Zamieranie zarodków może występować we wszystkich stadiach rozwoju zarodka w jaju. Zamarły zarodek szybko ulega autolizie. Choroba ma przebieg przewlekły, przy czym ilość chorego czerwia wzrasta w okresie niepogody i braku pożytku. Objawy. Jaja z zamarłymi zarodkami są matowe o suchej pomarszczonej powierzchni. Niektóre jaja leżą na dnie komórek, inne są przylepione do dna komórki plastra w pozycji pionowej lub pochylone pod kątem 45°. W plastrach zaczerwionych obok jaj czczych rozwija się czerw normalny, przez co plaster przybiera wygląd rozstrzelony. Pszczoły robotnice szybko usuwają jaja płonę z plastrów i dlatego można je stwierdzić na ziemi przed ulem lub na deseczce wylotowej. Rozpoznanie choroby polega na stwierdzeniu charakterystycznego płonego czerwia oraz obecności w rodzinie czerwia rozstrzelonego. Zwalczanie choroby. Polega ono na wymianie matki oraz eliminacji czynników usposabiających do zachorowania poprzez: ocieplenie gniazda, zaopatrzenie rodziny w miód i pyłek. W przypadku dużego ubytku pszczół w rodzinie, zaleca się zasilenie rodziny młodymi pszczołami z innego pnia lub łączenie rodzin. Zapobieganie chorobie polega na: unikaniu chowu matek w bliskim pokrewieństwie, utrzymywaniu w pasiece jedynie silnych rodzin, zaopatrzeniu rodzin w odpowiednie ilości jakościowo dobrego pokarmu, ocieplaniu gniazda w czasie niepogody.