Hemolimfa

W krążeniu hemolimfy biorą udział przepona grzbietowa i brzuszna oraz serce dodatkowe, tj. tętniące pęcherzykowate twory, usytuowane u nasady czułków oraz wewnątrz zatarcza. Hemolimfa jest tkanką płynną, której rola polega na: rozprowadzaniu po całym organizmie substancji odżywczych, usuwaniu produktów przemiany materii, działaniu buforującym, transporcie hormonów, stanowieniu rezerwuaru wody i prawdopodobnie aminokwasów, udziale w procesach krzepnięcia i odnowy tkanek, warunkowaniu komórkowych i humoralnych mechanizmów odporności. Ilość hemolimfy ulega znacznym wahaniom. Objętość hemolimfy u robotnic i matek wynosi około 25-30% masy ciała. Gęstość hemolimfy u robotnic wynosi 1,038, u trutni 1,050, pH waha się wokół 6,4. W skład hemolimfy wchodzi osocze oraz elementy morfotyczne (hemocyty). Osocze zawiera wodę, cukry, wolne aminokwasy, rozpuszczalne białka, tłuszcze i substancje mineralne. Zawartość białka w hemolimfie wynosi około 6,0%. Za pomocą elektroforezy na żelu poliakry- lamidowym stwierdzono w hemolimfie 16 głównych frakcji białkowych o masie cząsteczkowej od 40 tys. do 450 tys. Wzajemne stężenie poszczególnych frakcji zależy od stadiów rozwojowych owada. Białka hemolimfy z reguły tworzą kompleksy z trójglicerydami, fosfolipidami i sterolami. Poziom cukru w hemolimfie wynosi 2-4%, przy czym dominuje trehaloza. Najwyższe stężenie cukrów występuje w hemolimfie robotnic wylatujących na pożytki, najniższe u robotnic nie opuszczających ula. W okresie głodzenia zbliża się ono do zera. Osocze zawiera 15 wolnych aminokwasów. Większość aminokwasów pochodzi z pokarmu. Niektóre powstają ha drodze endogennej syntezy w organizmie. Najprawdopodobniej aminokwasy stanowią materiał zapasowy. W osoczu występuje ponadto kwas moczowy, niewielkie ilości tłuszczów i sole mineralne. Stężenie kwasu moczowego waha się w granicach 12-H4 mg/100 ml. Hemolimfa zawiera duże ilości potasu, magnezu i wapnia, małe ilości sodu. Liczba elementów morfotycznych w hemolimfie wykazuje znaczne wahania, związane zarówno ze stadium rozwojowym owada, jak i z wiekiem oraz porą roku. Hemolimfa robotnic w okresie zimowym zawiera średnio 3268 hemocytów/mm3, trutni 2990 hemocytów/mm3, matek 3232 hemocyty/mm3. W skład elementów morfotycznych wchodzi 7 typów różnych komórek.