Badanie rodziny należy rozpoczynać od przeglądu rodzin zdrowych, następnie rodzin podejrzanych o chorobę i rodzin chorych. Na samym końcu dokonuje się przeglądu rodzin zamarłych i pustych uli. Badanie rodziny można zasadniczo przeprowadzać w ciągu całego dnia. Najlepiej jednakże przeprowadzać badanie w porze najintensywniejszego lotu pszczół, gdy większość pszczół lotnych znajduje się poza ulem. W okresie bezpożytkowym w celu uniknięcia rabunków wskazane jest przeprowadzenie badania wieczorem. Przed otwarciem ula badany pień należy podkurzyć kilkoma kłębami dymu przez wylot. Po zdjęciu daszka i maty lub poduszki ocieplającej gniazdo, przystępuje się do właściwego badania. W trakcie badania należy zwracać szczególną uwagę na: obecność szkodników w ulu, głównie imago, gąsienic i poczwarek barciaka. Rozmnażanie mola barciaka świadczy o braku higieny, niedbalstwie, braku opieki nad pszczołami i osłabieniu rodzin, woń wydobywającą się z ula, obecność matki, zachowanie się pszczół, wygląd i liczbę zamarłych pszczół, ocieplenie gniazda, rodzaj i rozmieszczenie zapasów pokarmu, obecność plam kału wewnątrz ula, obecność i wygląd czerwia. Czerw pochodzący od matki zdrowej pokrywa plaster w formie koła lub elipsy, przy czym w okresie najintensywniejszego czerwienia matki (maj, czerwiec) znajdują się w komórkach leżących obok siebie osobniki w jednym wieku (czerw zwarty). Czerw rozstrzelony występuje wtedy, gdy między czerwiem w różnym wieku (młode larwy i poczwarki) występują puste komórki, barwę, wygląd, woń, konsystencję i ułożenie czerwia, wygląd zasklepów komórkowych (czerw garbaty, zasklepy po wygryzane, zapadnięte i zawilgocone) W przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów, nasuwających podejrzenie chorób zwalczanych z mocy ustawy, należy pobrać do badania próbkę czerwia. W tym celu wycina się kawałek plastra o wymiarach 10 x 10 cm z czerwiem wykazującym najbardziej wyraźne zmiany. Przy podejrzeniu choroby choćby w jednej komórce z czerwiem, należy uznać całą rodzinę za podejrzaną o chorobę.