Objawy kliniczne zamierania czerwia trutowego

Przebieg i objawy choroby zależą od nasilenia inwazji i siły rodziny. W silnych rodzinach nasilenie objawów jest mniejsze. Zazwyczaj choroba przebiega w formie skrytej przez pierwsze 2-3 lata mimo, że w tym okresie ulega zarażeniu 20-30% pszczół. Jesień jest okresem maksymalnego nasilenia zarażenia robotnic w związku z brakiem w rodzinie czerwia i usuwaniem trutni z ula. Objawy kliniczne występują z chwilą porażenia około 30% czerwia w rodzinie. Na czoło objawów wysuwa się: zamieranie czerwia trutowego i pszczelego głównie w stadium przedpoczwarki. Martwy czerw występuje na dennicy, deseczce wylotowej i na ziemi przed ulami, wśród pełzających niezdolnych do lotu, jak również martwych robotnic i trutni, występowanie w rodzinie robotnic i trutni z zaburzeniami rozwojowymi, niezdolnych do lotu, usuwanych często z ula, częste występowanie nastroju rojowego i rójek, silne osłabienie rodziny pod koniec lata, w jesieni i na wiosnę oraz masowe padanie pszczół przy silnej inwazji w listopadzie-grudniu, przy słabej inwazji pod koniec zimowli, brak zawiązania kłębu zimowego i związana z tym biegunka, likwidacja nieleczonych rodzin w 3-5 roku trwania inwazji. Rodziny osłabione dodatkowo przez inne choroby giną szybciej. Rozpoznanie choroby. Obejmuje ono badanie w pasiece i badanie laboratoryjne. Celem tych badań jest wykazanie obecności pasożyta, ewentualnie i jego stadiów rozwojowych na czerwiu zasklepionym (zwłaszcza trutowym), samic V. jacobsoni na robotnicach, trutniach, niekiedy i na matce oraz na martwych pszczołach i w zmiotkach z dennicy. Badaniem należy objąć co najmniej 15% rodzin w pasiece. Wczesne rozpoznanie choroby,tj. jeszcze przed wystąpieniem objawów klinicznych, ma istotne znaczenie w prognozowaniu i leczeniu warrozy. Badanie w pasiece obejmuje: oglądanie odsklepionego czerwia, badanie matki oraz diagnostyczne stosowanie leków. Największe prawdopodobieństwo wykrycia V. jacobsoni i stadiów rozwojowych tego pasożyta daje badanie czerwia trutowego w okresie wiosenno-letnim. Przy braku czerwia trutowego należy badać czerw robotnic usytuowany na skrajnych plastrach gniazdowych. Badanie polega na oglądaniu odsklepionych przedpoczwarek i poczwarek, wnętrza komórek i wewnętrznej strony sasklepów. W tym celu należy przekłuć komórki plastra tuż pod zasklepami igłami widelca doodsklepiania i wyciągnąć zawieszone na nich przedpoczwarki i poczwarki. Bardziej pracochłonne jest zdejmowanie z komórek wieczek pincetą i wyciąganie pojedynczych przedpoczwarek i poczwarek. Badaniu należy poddać co najmniej 200-300 larw (wycinek plastra z czerwiem zasklepionym o wymiarach 3 x 15 cm). Brązowe samice V. jacobsoni wyraźnie kontrastują z perłowobiałym oskórkiem czerwia. Postacie rozwojowe pasożyta są widoczne we wnętrzu komórek w formie białych lub jasnożółtych tworów. Badanie matki metodą Ruttnera polega na oglądaniu pod lupą matki umieszczonej w szklanej rurce o średnicy 0,7-0,8 mm. Samice V. jacobsoni są dobrze widoczne na powierzchni ciała matki. W ten sam sposób bada się pszczoły towarzyszące matce.