W rozwoju ewolucyjnym owady wykształciły zespół mechanizmów obronnych, których zadaniem jest niedopuszczenie do zakażenia oraz likwidacja czynnika zakaźnego, który wniknął do ustroju po przełamaniu barier obronnych. Pomimo istnienia barier mechanicznych i fizjologicznych, związanych ze specyficzną budową okrywy ciała, przewodu pokarmowego, układu oddechowego, duże ilości zarazków przenikają do hemocelu. Wirusy, bakterie, grzyby, pierwotniaki i robaki pasożytujące po wniknięciu do hemocelu rozmnażają się lub pasożytują w hemolimfie, skąd zakażają narządy i tkanki owada. Hamowanie tych zakażeń umożliwiają dwie grupy mechanizmów obronnych, związanych z hemolimfą: odporność komórkowa i odporność humoralna. Reakcje obrony komórkowej u owadów są skierowane przeciwko wszystkim rodzajom mikroorganizmów i pasożytów oraz przeciwko wszystkim rodzajom ciał obcych, które przedostają się do hemolimfy. Charakter reakcji obronnych zależy głównie od wielkości cząsteczek ciał obcych, w mniejszym stopniu od ich struktury i budowy chemicznej. Odpowiedź humoralna pszczół na zakażenie, podobnie jak i innych owadów, różni się w sposób zasadniczy od odporności humoralnej ssaków i innych kręgowców. Po pierwsze cechuje ją mała swoistość, po drugie występowanie odporności humoralnej u owadów nie jest związane z obecnością globulin odpornościowych. Odporność u pszczół może mieć również podłoże behawiorystyczne, tzn. może wynikać ze sposobu zachowania tych owadów w zakażonej rodzinie. Procesy odpornościowe u owadów, a szczególnie u pszczół, są mało poznane. Różnice w budowie owadów, fizjologii i cyklach rozwojowych, występujące pomiędzy poszczególnymi gatunkami, a także fakt że obserwacje przeprowadzano wyrywkowo, nie zawsze na reprezentatywnej liczbie osobników w ściśle kontrolowanych warunkach, stanowią często przeszkodę do uogólnienia wyników badań. Odporność u pszczół można podzielić ze względu na jej charakter na odporność naturalną (fizjologiczną) i odporność nabytą. Odporność naturalna jest uwarunkowana właściwościami anatomicznymi i fizjologicznymi organizmu, odczynami hemocytarnymi, właściwościami płynów ustrojowych, wytwarzaniem substancji o działaniu hamującym lub niszczącym drobnoustroje oraz behawiorem pszczół. Fakt, że pszczoły chorują na choroby zakaźne i inwazyjne, wskazuje na pewną niedoskonałość procesów odpornościowych. Odnosi się to szczególnie do zakażeń dużymi dawkami zarazków, do zarazków, które przedostają się do ustroju z pominięciem barier ochronnych okrywy ciała i przewodu pokarmowego, oraz do zarazków o dużej zjadliwości.
