Zatrucie pyłkiem (choroba majowa) występuje u pszczół karmicielek i u czerwia niezasklepionego po spożyciu pyłku roślin trujących, oraz pyłku zepsutego nieumiejętnie przechowywanego w ulu i poza nim, który przerastają pleśnie i grzyby. Zatrucie pyłkiem występuje przeważnie na wiosnę, gdy zapotrzebowanie na pokarm białkowy jest duże, kwitnienie zaś niektórych roślin pyłkodajnych opóźnione na skutek chłodów. Zatrucia niektórymi rodzajami pyłków nie występują corocznie. Trujące działanie wywiera pyłek następujących roślin: ciemiężyca (Yeratrum), bagno zwyczajne (Ledum palustre), naparstnica (Digitalis), ostróżka polna (Delphinium consolidata), jaskier ostry (Ranunculus acer), modrzewnica zwyczajna (Andromeda polyfogia), wilczomlecz (Euphorbia), kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum), Patogeneza. Pyłki roślin trujących zawierają alkaloidy, glukozydy i saponiny – silne jady cytoplazmatyczne, które powodują uszkodzenie komórek przewodu pokarmowego i układu nerwowego. Toksycznie działają również niektóre cukry zawarte w dużych ilościach w pyłku jak laktoza, rafinoza, stachioza, ksyloza, arabinoza, galaktoza, kwasy galakturonowy i glukoronowy oraz pektyny. Masy pyłku nagromadzone w jelicie powodują zaparcie. Przebieg choroby. Zatrucie pyłkiem z reguły ma ostry przebieg. Masowo chorują i padają pszczoły karmicielki mające 3-13 dni oraz larwy zwinięte. Objawy. Chore pszczoły tracą zdolności lotne. Mają silnie rozdęte odwłoki i wykazują drżenie skrzydełek. Wylatują przed ul, pełzają po ziemi lub gromadzą się na źdźbłach traw. Często spotyka się martwe pszczoły z nienaturalnie wygiętymi odwłokami, rozstawionymi skrzydełkami, wysuniętym języczkiem i wykrzywionymi nóżkami. Zamarły czerw szybko ginie. Przez oskórek prześwituje jelito środkowe wypełnione masami pyłku. Zamarłe larwy są szybko usuwane z ula i można je spotkać na deseczce wylotowej lub na ziemi. Rozpoznanie. Na zatrucie pyłkiem wskazuje: padanie karmicielek i czerwia niezasklepionego, wypełnienie przewodu pokarmowego padłych owadów masami zbitego pyłku, z reguły coroczne występowanie choroby w okresie kwitnienia pyłkodajnych roślin trujących. Bardzo pomocna w rozpoznaniu jest analiza mikroskopowa pyłków. W rozpoznaniu różnicowym należy wykluczyć zatrucie środkami ochrony roślin, przy którym szybko i masowo padają pszczoły zbieraczki w okresie opylania upraw i sadów. Badania toksykologiczne pszczół w kierunku zatruć środkami ochrony roślin wypadają dodatnio. Leczenie. Postępowanie lecznicze obejmuje: usunięcie z ula plastrów z trującym pokarmem, wzmocnienie siły rodziny czerwiem lub pszczołami lotnymi, przy dłużej trwających zatruciach podkarmienie rodziny syropem cukrowym (1:2,5:3), przez 1+2 dni, codziennie w ilości 1+21. Zapobieganie. W okresie kwitnienia roślin trujących należy ograniczyć loty pszczół.
