Populacja żywiciela

Na szerzenie się chorób zakaźnych i inwazyjnych w rodzinie ma szczególny wpływ przestrzenny układ osobników wchodzących w skład rodziny, stan odporności poszczególnych osobników i odporności rodziny oraz drogi zakażenia i wydalania zarazków z organizmu. Zwiększone zagęszczenie pszczół w rodzinie, występujące w okresach niepogody i zimowli, przyczynia się do szybkiego rozprzestrzeniania wielu chorób, i to zarówno na drodze kontaktów bezpośrednich (choroba roztoczowa, braułoza, warroza), jak i zakażeń pośrednich, z wtórnego źródła zakażenia (choroba zarodnikowcowa). Obecność dużych ilości czerwia sprzyja szybkiemu szerzeniu się zgnilca złośliwego, kiślicy i grzybic. Zakażenie rozwija się w następstwie przenikania patogenów przez przewód pokarmowy, układ oddechowy oraz oskórek. Niektóre patogeny wnikają do organizmu czerwia lub pszczół wyłącznie przez jedne wrota zakażenia, np. endospory Bac. larvae i zarodniki Nosema apis przez przewód pokarmowy, Pseudomonas apisepticus przez przetchlinki, inne np. Ascosphaera apis, mogą wnikać zarówno przez przewód! pokarmowy,; jak i układ oddechowy oraz przez oskórek. Najczęstszym sposobem zakażenia jest spożywanie pokarmu zanieczyszczonego bakteriami, wirusami, grzybami lub formami inwazyjnymi pasożytów. Skażenie pokarmu następuje z reguły przez odchody cłiorego czerwia i pszczół lub rozkładające się ciała martwych owadów. Istnieją również dane wskazujące na możliwość transowarialnego przenoszenia niektórych wirusów patogennych do pszczół.