Siłę rodziny określa się na podstawie liczby ramek obsiadanych przez pszczoły. Silna rodzina w połowie kwietnia w ulach dadanowskim i warszawskim poszerzonym obsiaduje 6 plastrów, przy czym czerw zajmuje 3-H plastry. W ulu warszawskim i wielkopolskim rodzina silna obsiaduje 9-HO plastrów, czerw zaś zajmuje 4-5 plastrów. Na wiosnę wskazane jest łączenie rodzin słabych, pozbawionych matki. Wartość matki ocenia się na podstawie ilości, wyglądu i ułożenia czerwia. W ulu z czerwiącą młodą matką występuje czerw zwarty. Obecność czerwia rozstrzelonego wskazuje na czerwienie starej matki, czerwia garbatego na jej strutnienie lub czerwienie trutówek. W gnieździe na każdy plaster powinno przypadać około 1 kg miodu. Przy mniejszym zapasie należy zapasy uzupełnić syropem cukrowym. W miarę rozwoju rodziny, w następstwie przybywania czerwia i młodych pszczół, zachodzi konieczność poszerzenia gniazda przez dostawienie ramek. Początkowo poszerza się gniazdo przez dostawienie plastra, gdy czerw znajduje się na przedostatniej ramce, następnie dostawia się ramki z węzą pomiędzy ramkę z czerwiem i ramkę z miodem. Rodzinom silnym można dodawać po 2+3 plastry. Miodobranie przeprowadza się wtedy, gdy po okresie głównego pożytku (okresie maksymalnego kwitnienia roślin miododajnych w okolicy) plastry nadstawkowe z zapasami miodu są zasklepione do połowy, plastry gniazdowe do 2/3. Nie należy wirować plastrów z komórkami częściowo zajętymi przez czerw. Po miodobraniu jest wskazana wymiana 2-letnich matek. Matki, które nie dają dobrych wyników należy zmieniać co roku. W pasiece każdego roku należy wymienić 1/3 wszystkich matek. Przygotowanie pszczół do zimowli obejmuje: powiększenie składu, jakości i siły rodziny, zabezpieczenie zapasów pokarmu, dostosowanie wielkości gniazda do siły rodziny, ocieplenie gniazda, zapewnienie prawidłowej wentylacji. Do zimowli należy przeznaczać jedynie rodziny silne, tj. rodziny, które w ulu dadanowskim lub warszawskim poszerzonym obsiadują 7-8 plastrów, w wielkopolskim 10 plastrów. Wskazane jest zakończenie podkarmiania do dnia 15 września. Z chwilą nastania zimnych nocy należy ocieplić gniazdo. Wielkość gniazda zimującej rodziny powinna być dostosowana do jego siły. Gniazdo zbyt obszerne prowadzi do skraplania się pary wodnej, rozrzedzenia i fermentacji miodu, pleśnienia plastrów i wnętrza ula, obniżenia temperatury kłębu. Obniżenie temperaturyicłębu powoduje wzrost zapotrzebowania na pokarm i biegunki. Przy zbyt ciasnym gnieździe obserwuje się krystalizację zapasów miodu, wzrost zapotrzebowania na wodę i rozwiązanie kłębu zimowego. W gnieździe dostosowanym do siły rodziny pszczoły powinny znajdować się we wszystkich uliczkach między plastrami, z wyjątkiem tych, które tworzą skrajne ramki i zatwory lub maty. Rodziny mogą zimować na pasieczniku (zimowanie na toczku) lub w stebnikach (specjalnych pomieszczeniach o dobrej wentylacji i stałej temperaturze w granicach 1-4°C). Pnie do stebnika są przenoszone zwykle pod koniec listopada. W Polsce zalecane jest zimowanie pszczół na toczku w dobrze ocieplonych i uszczelnionych ulach.
