Grzybica otorbielakowa

Jest chorobą zakaźną i zaraźliwą, która poraża czerw pszczeli i trutowy we wszystkich stadiach jego rozwoju. Po raz pierwszy została opisana w Niemczech w 1913 r. W Polsce stwierdzono grzybicę otorbielakową w 1921 r. W ostatnich latach obserwuje się nasilenie tej grzybicy w Europie i Ameryce. Grzybica otorbielakowa występuje w okresie całego sezonu pasiecznego i poraża niekiedy do 50% czerwia w gnieździe. W chorych rodzinach maleje, a nawet całkowicie ustaje produkcja miodu. Etiologia. Grzybicę otorbielakową wywołuje Ascosphaera apis (klasa Ascomycetęs, rodzina Ascosphaeraceae, rodzaj Ascosphaera). Szarobiała wielokomórkowa grzybnia A. apis składa się z powierzchownych, powietrznych i subpowierzchrtiowych strzępek. Strzępki powietrzne są heterotalliczne (różnią się zabarwieniem, wymiarami, szybkością wzrostu i płcią). Cienkie strzępki męskie zabarwione na biało rosną szybciej od strzępek żeńskich. Starsze strzępki mają schitynizowane błony komórkowe. Rozród płciowy grzyba polega na wytwarzaniu anteridiów i askogoniów. Po zapłodnieniu rozwijają się w owocnikach worki zarodnikonośne z zarodnikami. Na podstawie różnic w rozmiarach owocników, worków i askospor oraz zabarwienia owocników wyróżniono dwie postacie morfologiczne A. apis – A. apis var. minor i A. apis var. major. Z przypadków chorobowych izolowano najczęściej A. apis var. major. Najodpowiedniejszym podłożem do izolacji i namnażania A. apis jest agar Sabourauda z wyciągiem drożdżowym i dekstrozą, agar kartoflany z glukozą i wyciągiem drożdżowym i podłoże Czapeka. Dodatek 0,1% argininy do podłoży wzmaga wzrost. Optymalna temperatura wzrostu wynosi 30°C, pH 7,0÷7,4. Wzrost uzyskuje się z mycelium oraz zarodników w warunkach beztlenowych, a także w atmosferze tlenowej wzbogaconej w dwutlenek węgla. Zarodnikowanie przebiega najszybciej w warunkach mikroaerofilnych. A. apis var. major wytwarza owocniki kuliste, zielonkawobrązowe lub czarne o średnicy 47÷140um w organizmie zakażonego czerwia oraz o średnicy 51÷65 um na podłożach sztucznych. Żółtobrązowe worki (134-18 /im) pokrywają drobne ciemne punkciki. Worki przeświecają przez ścianę owocnika. Zarodniki workowe gładkie, elipsowate, niekiedy lekko zakrzywione mają wymiary 1,1÷1,8 X 2,3÷2,5 pm, zarodniki owalne (artrospory) — 1,6÷1,9÷2,8÷3,5 pm. Owocniki A. apis var. minor o mlecznobiałym lub żółtawym zabarwieniu mają wymiary 32÷99 pm, wymiary zarodników wahają się w granicach 1,5÷2,3 X 3,0÷3,8 pm. Szczepy A. apis wykorzystują z podłoża glukozę, galaktozę, fruktozę, arbutynę, siarczan amonowy, mocznik, asparaginę i kwas glutaminowy. Fermentują z wytworzeniem gazu glukozę, galaktozę i fruktozę. Niektóre szczepy fermentują ponadto ksylozę, maltozę, mannitol, skrobie i glikogen. Nie wykazują zdolności lipolitycznych, proteolitycznych i chitynolitycznych. A. apis szybko ginie w materiale patologicznym, zapasach pyłku i miodu pod wpływem 40% formaliny lub tlenku etylenu (stężenie 450 mg/1 powietrza komory odkażającej).