Jest zakaźną chorobą matek, która polega na zwyrodnieniu i martwicy tkanek układu rozrodczego z następowym odkładaniem w uszkodzonych tkankach melaniny. Etiologia. Czerniaczkę wywołuje Klebsiella cloacae (Aerobacter cloacae), pleomorficzna Gram ujemna pałeczka o wymiarach 0,5 X 2,0÷3,0 um. K. cloacae fermentuje glukozę, rozrzedza żelatynę i redukuje azotany. Rośnie dobrze na zwykłych podłożach bakteriologicznych. K. cloacae jest drobnoustrojem warunkowo chorobotwórczym. Izolowano go z treści przewodu pokarmowego zdrowych robotnic i matek. Patogeneza. Matki zakażają się najprawdopodobniej drogą enteralną za pośrednictwem pokarmu zanieczyszczonego zarazkiem. Osłabienie organizmu sprzyja przenikaniu zarazka do hemolimfy i rozwojowi posocznicy. Zarazek przedostaje się do rureczek jajnikowych, gdzie uszkadza komórki. W uszkodzonych tkankach odkładają się złogi melaniny. Przebieg i objawy choroby. Do wystąpienia choroby usposabia niedożywienie i gwałtowne spadki temperatury. Przy zakażeniach doświadczalnych okres wylęgania choroby trwa 3÷5 dni. Wśród objawów klinicznych wysuwa się osowienie, utrata ruchliwości i silne rozdęcie odwłoka. Chore matki często zatrzymują się na plastrach i łatwo z nich spadają. Czerwienie ustaje. Śmierć następuje po 4÷5 dniach. Zmiany anatomopatologiczne. Badanie sekcyjne padłej matki wykazuje zanik: prawidłowej budowy jajników, zwyrodnienie i martwicę oraz złogi melaniny w świetle rureczek jajnikowych. Rozpoznanie. Rozpoznanie choroby na podstawie objawów klinicznych i zmian pośmiertnych nie nastręcza trudności. W celu wykluczenia czerniaczki grzybiczej zależy przeprowadzić oprócz badania bakteriologicznego badanie mikologiczne. Leczenie. Jedynym racjonalnym postępowaniem jest wymiana matki. Zapobieganie. Polega na przestrzeganiu zasad higieny i okresowej wymianie matki.
