Jest przewlekłą chorobą robotnic, matek i trutni. W następstwie uszkodzenia komórek układu nerwowego przez wirus występuje drżenie skrzydełek, depilacja odwłoka i utrata zdolności lotnych. Etiologia. Wirion wirusa paraliżu chronicznego (CBPV) ma kształt elipsoidalny. W oczyszczonych preparatach wirusa wyróżniono trzy rodzaje cząsteczek o szerokości 22 nm i długości 41, 54 i 64 nm. W tkankach chorych pszczół występują cząsteczki o długości 150, a nawet 650 nm w kształcie pojedynczych lub podwójnych pierścieni lub rozgałęzionych pałeczek. Kwas nukleinowy typu RNA stanowi 10÷20% cząsteczki zakaźnej. Cząsteczki krótkie, o mniejszej zawartości RNA są mniej zakaźne. U chorych pszczół najwyższe stężenie wirusa występuje w tkankach głowy. Wirus namnaża się w hodowlach tkanek pszczół, gdzie przy silnym zakażeniu zmiany cytopatyczne występują po 7 godzinach prowadzą do całkowitej destrukcji komórek. CBPV ulega inaktywacji w organizmie pszczół przetrzymywanych tydzień w 50% roztworze gliceryny w temp. 4°C. W temperaturze -70°C nie ulega inaktywacji przez 6 miesięcy. Zakaźność wirusa w wyschniętym kale chorych pszczół w temp. pokojowej wynosi po miesiącu 1% zakaźności wyjściowej. W wysuszonej zawiesinie lub w wyciągach z tkanek chorych osobników traci on 90% zakaźności w 4°C po 2 miesiącach, zaś w wodzie w tej samej temperaturze prawie 100% spadek zakaźności występuje po 5 miesiącach. CBPV jest odrębny antygćnowo od ABPV, wirusa choroby woreczkowej i innych wirusów patogennych dla pszczół. Patogeneza. Na zakażenia naturalne i sztuczne są podatne jedynie pszczoły. Zakażenia sztuczne rozwijają się najczęściej po iniekcji wirusa bezpośrednio do hemolimfy, rzadziej po napyleniu lub zakażeniu doustnym. U pszczół zakażonych doświadczalnie, po 5+7-dniowym okresie inkubacji w 30°C występuje osłabienie, trudności w poruszaniu, wysunięcie języczka, rozpostarcie skrzydełek i nadmierne przepełnienie wola miodnego przy utrzymującej się zdolności do pobierania pokarmu. Pszczoły padają w ciągu kilku dni wśród objawów porażenia. Pszczoły inkubowane po zakażenia w 35°C padają 1÷2 dni później. W przeliczeniu na 1 g wilgotnej masy w głowie występuje 108, tułowiu i odwłoku 2 x 10 , w jelitach 1 x 106 i w kale 109 cząsteczek wirusa. W warunkach naturalnych rozwijają się zakażenia latentne, które ujawniają się po oziębieniach i głodzeniu. Wirus zakaża komórki zwojów nerwowych tułowia i odwłoka oraz komórki nabłonka jelit cienkich.
