Odporność nabyta nie da się ściśle odgraniczyć od odporności naturalnej. Zazwyczaj mechanizmy obydwu rodzajów odporności ściśle współdziałają ze sobą. Odporność nabyta powstaje po zakażeniach naturalnych lub po kilkakrotnym parenteralnym wprowadzeniu małych ilości substancji antygenowej, najczęściej drobnoustrojów, do organizmu owada. Do najbardziej charakterystycznych cech odporności nabytej u owadów należy zaliczyć: brak w hemolimfie swoistych przeciwciał odpowiadających immunoglobulinom ssaków, szybkie pojawianie się odporności po zadziałaniu bodźca antygenowego, niewielkie natężenie i szybkie przemijanie odporności, względnie mała swoistość. Owady pod wpływem stymulacji antygenowej nie wytwarzają substancji o właściwościach fizykochemicznych immunoglobulin ssaków. Natężenie odporności nabytej jest niewielkie i ogranicza się tylko do zakażeń powtórnych małymi dawkami zarazków. Po zakażeniu dużą dawką zarazków, albo małą dawką wysoce zjadliwego szczepu, odporność szybko ulega przełamaniu. Udowodniono, że w hemolimfie owadów uodpornionych antygenami drobnoustrojów występują substancje o działaniu antytoksycznym, bakteriostatycznym i bakteriobójczym oraz, że w miarę wzrostu poziomu tych substancji w hemolimfie, wzrasta poziom odporności. Owady mogą nabyć odporność przeciwko toksynom (odporność antytoksyczna) oraz przeciwko bakteriom, grzybom i wirusom (odporność antybakteryjna, przeciwgrzybicza, przeciwwirusowa). Odporność antytoksyczna polega na neutralizowaniu toksyn po powtórnym ich wniknięciu do hemolimfy. Pojawia się ona szybko po wniknięciu toksyny do hemocelu, utrzymuje się krótko i cechuje się względnie dużą swoistością. Najwyższe natężenie odporności antytoksycznej występuje w stosunku do antygenów homologicznych. Właściwości immunogenne oprócz całej cząsteczki endotoksyny (kompleks wielocukier-lipid-białko) ma jej część polisacharydowa. Hemolimfa robotnic z rodzin chorych na zgnilec złośliwy wykazuje zdolność aglutynowania form wegetatywnych Bac. larvae. Aglutynacja ułatwia fagocytozę, aglomerację i inkapsulację zarazków i przyczynia się w ten sposób do likwidacji zakażenia. Wytwarzanie substancji aglutynujących Bac. larvae można stymulować na drodze uodporniania robotnic szczepionką sporządzoną z form wegetatywnych Bac. Iarvae zabitych fenolem. Hemolimfa uodpornionych w ten sposób pszczół aglutynuje Bac. larvae w mianie 1280.
