Środki odkażające

Z fizycznych metod odkażania najczęściej stosowane jest odkażanie przy użyciu wysokiej temperatury (opalanie, gotowanie lub działanie parą nasyconą pod ciśnieniem). Opalanie. Wyjałowienie tym sposobem można uzyskać jedynie przez wyżarzenie przedmiotów metalowych (dłuto pasieczne, nóż, odsklepiacz) lub wypalenie przedmiotów drewnianych (wewnętrzne ściany ula, ramki, nadstawki) aż do zwęglenia drewna na głębokość 1÷2 mm. Najczęściej opalanie jest przeprowadzane za pomocą benzynowej lampy lutowniczej. Ogień stosuje się również do niszczenia odpadów zebranych z ula, osypanych pszczół, niekiedy do niszczenia uli, mat, płótna i beleczek powałkowych oraz plastrów i ramek. Odkażanie przez gotoWanie. Drobne przedmioty metalowe (dłuto, noże pasieczne, odsklepiacz, klateczki dla matek) wyjaławia się przez gotowanie w 2% roztworze sody żrącej. Nawet długotrwałe gotowanie nie wystarcza do zabicia endospor drobnoustrojów zarodnikujących i zarodników niektórych grzybów. Czas potrzebny do zabicia form wegetatywnych drobnoustrojów przez gotowanie wynosi 2CK-30 min. Przez gotowanie odkaża się również miód po uprzednim rozcieńczeniu identyczną objętością wody. Odkażanie parą nasyconą pod ciśnieniem. Metoda ta ma zastosowanie do odkażania wosku pochodzącego z pasiek, w których występuje zgnilec złośliwy. Plastry po przetopieniu na wosk są odkażane w autoklawie w temp. 121°C przy nadciśnieniu 0,1 MPa przez co najmniej 30 minut. Odkażony w ten sposób wosk może być użyty do produkcji węzy. Odkażanie chemiczne — ze względu na łatwość wykonania, najczęściej przeprowadza się dezynfekcję środkami chemicznymi. Skuteczność środków dezynfekcyjnych zależy od ich rodzaju, stężenia, temperatury, czasu działania i charakteru środowiska, w jakim znajdują się drobnoustroje (obecność substancji organicznych, pH, występowanie pewnych jonów). Substancje nieorganiczne występujące w miodzie, wosku i kicie pszczelim mogą obniżać efekt działania środków odkażających przez reagowanie ze środkiem dezynfekcyjnym na drodze chemicznej, absorbowanie środka dezynfekcyjnego lub utrudnianie jego dostępu do komórki drobnoustroju. Najczęściej są stosowane następujące środki odkażające: ług sodowy. Jego działanie bakteriobójcze jest związane z odczynem alkalicznym, w którym nie mogą rozwijać się drobnoustroje. Dodatkowo ług sodowy wywiera działanie czyszczące, powodując pęcznienie białek plazmatycznych, zmydlanie tłuszczów. Zwykle stosuje się 2% roztwór ługu sodowego na gorąco. Roztwór ten działa żrąco na metale. Do dezynfekcji rąk jest zalecany 1% roztwór. Ze względu na właściwości żrące ługu sodowego w posługiwaniu się tym preparatem należy zachować ostrożność. Ług sodowy służy do odkażania uli, nadstawek, ramek, drobnego sprzętu pasiecznego i miodarki, wapno. Do odkażania pasieczyska jest stosowane wapno palone „in substantia”, można również stosować 20% mleko wapienne, wapno chlorowane (podchloryn wapnia). W postaci proszku służy do odkażania pasieczyska. 5-H0% wodny roztwór podchlorynu wapnia jest stosowany do odkażania uli i sprzętów drewnianych, chinozol (8-hydroksychinolina). Działa silnie bakteriobójczo, w wyższych stężeniach przeciwgrzybiczo. 2% roztwór chinozolu jest stosowany w niektórych krajach do odkażania plastrów z rodzin chorych na kiślicę, fenol Jest on silnym środkiem bakteriobójczym. W postaci 2% roztworu jest stosowany do odkażania rąk, lizol 1+1,5% roztwór lizolu jest stosowany do odkażania rąk. Po odkażeniu skóry rąk lizolem lub fenolem, ręce należy dokładnie spłukać wodą, kwas octowy lodowaty. Kwas lub jego pary niszczą spory Nosema apis. Pary kwasu octowego lodowatego stosuje się do odkażania plastrów. Ule, nadstawki i narzędzia pszczelarskie po mechanicznym oczyszczeniu odkaża się przez wytarcie watą zmoczoną w kwasie octowym lodowatym. Pary tego kwasu drażnią skórę, błony śluzowe i spojówki oka, dlatego należy zachować szczególną ostrożność, spirytus skażony. Stosowany jest do odkażania rąk i sprzętu metalowego. Rozpuszcza on kit pszczeli, formalina. 5-10% roztwór formaliny jest zalecany do odkażania sprzętów i narzędzi pasiecznych przy grzybicach czerwia, jej opary do odkażania plastrów, tlenek etylenu. W postaci gazowej w stężeniu 400 mg/1 powietrza komory dezynfekcyjnej niszczy postacie wegetatywne i endospory Bac. Iarvae oraz postacie wegetatywne innych bakterii patogennych dla pszczół i czerwia. Ze stosowaniem środków odkażających chemicznych wiąże się narastający problem nabywania przez drobnoustroje odporności na ich działanie.