Odporność na zgnilec złośliwy

Poszczególne rasy pszczół różnią się między sobą podatnością na zakażenia naturalne i sztuczne. Odporność na zakażenie jest cechą dziedziczną. Jest ona uwarunkowana: szybszym wykrywaniem i usuwaniem chorego i marwego czerwia jeszcze przed wytworzeniem endospor, przez pszczoły z ras odpornych, usuwaniem z syropu endospor przez pszczoły robotnice, wydzielaniem przez robotnice z mleczkiem substancji hamujących kiełkowanie endospor i rozwój form wegetatywnych, szybszym wzrostem larw z linii odpornych w porównaniu do larw z linii wrażliwych, różnymi wymaganiami odżywczymi czerwia z linii wrażliwych i odpornych. Przebieg choroby. Okres wylęgania choroby trwa średnio 6 dni, wyjątkowo 24÷48 godzin. Przebieg choroby zależy od wielkości dawki zakaźnej, liczby, stanu odżywienia i utrzymania czerwia oraz siły rodziny. Czerw zamiera w ciągu kilku godzin, najpóźniej na trzeci dzień po zasklepieniu komórki. Choroba rozwija się skrycie i w początkowym okresie jej rozwoju zwykle brak dostrzegalnych objawów. Zasklepienie komórek uniemożliwia obserwację larw. Dopiero postępujące zmiany w zamarłym czerwiu, zmiany na zasklepach i ósłabienie rodziny wskazuje na proces chorobowy. Chora rodzina na skutek zmniejszenia liczby pszczół lotnych słabnie, jej produkcyjność spada, często obserwuje się nieuzasadnioną łagodność lub agresywność pszczół. Pszczoły usuwają z rodziny chory, martwy, a niekiedy i zdrowy czerw. Przez otwór wylotu wyczuwa się charakterystyczny zapach. Objawy. Pierwszym objawem choroby są zmiany na zasklepach. W okresie pierwszym (3÷5 tygodni po zakażeniu) na zasklepach komórek z zamarłym czerwiem pojawiają się ciemne plamki, zlewające się po pewnym czasie w jedną dużą plamę. Zasklep ciemnieje, wilgotnieje i zapada się. W drugim okresie (5 tygodni po zakażeniu) zasklepy ulegają silnemu pofałdowaniu i zapadnięciu, niekiedy aż do połowy komórki. W trzecim okresie (6 tygodni po zakażeniu) pszczoły wygryzają otworki w zasklepach, często odsklepiają całkowicie komórki i starają się usunąć z nich martwy czerw. Czerw w plastrach przyjmuje wygląd czerwia rozstrzelonego. U martwych poczwarek ponad zdezintegrowane ciało wystaje do wnętrza komórki plastra narząd gębowy, który tworzy charakterystyczny ,,języczek”. Ta zmiana jest uważana za cechę patognomoniczną dla zgnilca złośliwego.