Objawy zamarłych larw

Okres wylęgania choroby trwa 3+4 dni. W pierwszym okresie choroby rodzina nie wykazuje żadnych objawów i zakłóceń w pracy. Niekiedy tylko można obserwować zamarłe larwy na deseczce wylotowej lub przed ulem. W postaci łagodnej choroby wyróżniono trzy stadia zmian w czerwiu niezasklepionym. W stadium pierwszym larwa traci połysk, zmienia zabarwienie z perłowobiałego na żółtawe. Przez przezroczysty oskórek prześwituje układ tchawkowy oraz zabarwione na biało skupiska paciorkowca w jelicie środkowym. W stadium drugim, larwa na skutek silnych ruchów zmienia położenie w komórce, spada napięcie tkanek, ciało larwy wiotczeje i obrzęka na skutek przepojenia mięśni hemolimfą. Segmentacja zewnętrzna ciała ulega zatarciu, a oskórek zabarwia się na kolor ciemnożółty. W stadium trzecim ciało larwy silnie obrzęka, oskórek ciemnieje, larwa traci ruchliwość i zamiera. Na skutek gwałtownych ruchów czerw przemieszcza się w komórce i zamiera w różnych pozycjach. Często martwa larwa jest przytwierdzona jednym końcem do dna komórki lub poskręcana na kształt korkociągu. W miarę upływu czasu zabarwienie ciała zmienia się na ciemnobrązowe. Ciało larwy słabo przylega do ścian komórki plastra i jest usuwane w całości lub w części przez robotnice. Po zasklepieniu komórek ciało czerwia zmienia się w śluzowatą masę. Często wieczka zasklepów są zapadnięte i powygryzane przez robotnice. Martwa larwa zmienia się po wyschnięciu w ciemnobrązowy strupek, który z łatwością daje się usunąć z komórki. Chory i martwy czerw nie wydzielają charakterystycznego zapachu. Dopiero przy zakażeniach wtórnych Str. faecalis czerw wydziela kwaśną woń. W postaci złośliwej choroby choruje i zamiera głównie czerw zasklepiony. Przy zakażeniu wtórnym B. afoei martwy czerw zmienia się szybko w bezpostaciową masę koloru brudnożółtego, która ciemnieje w miarę rozpadu gnilnego. Proces gnilny mogą wywoływać oprócz B. alvei i inne drobnoustroje (B, gracilepsorus, B. apidarium, B. para-afoei). Na zasklepach z chorym i martwym czerwiem pojawiają się ciemnobrązowe plamki. Często wieczka zasklepów zapadają się i mają powygryzane przez robotnice otworki. Masa gnijącego czerwia daje się wyciągać w grube, krótkie nitki. Martwy czerw przy zakażeniach wtórnych wydziela woń gnijącego mięsa. Rodzina słabnie, produkcyjność jej spada, często ulega rabunkom i w końcu zamiera.